TÜBİTAK 4004 DOĞA EĞİTİMİ ve BİLİM OKULLARI
DOĞADAN TASARIMA: BİR BİLİM YOLCULUĞU
İçinde bulunduğumuz çağda insanlık; iklim değişikliği, küresel ısınma, hızla artan enerji ihtiyacı, su ve besin kaynaklarının azalması gibi birçok problem ile karşı karşıyadır. 21. Yüzyılda yetişen bireylerin çağın bu problemlerine ve ihtiyaçlarına sürdürülebilir çözümler üretmesi beklenmektedir. Doğanın benzer problemlere karşı kendi içerisinde nasıl yapı ve sistemler geliştirdiğini keşfetmek etkili ve verimli çözümler üretmek için önemli bir ip ucu ve ilham kaynağıdır. Tübitak 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları çağrısı kapsamında desteklenen “Doğadan Tasarıma: Bir Bilim Yolculuğu” projesi bu noktadan hareketle öğrencilerin; sürdürülebilir çözümler üretebilmeleri için doğanın asırlık tecrübesine kulak vermeleri gerektiğine dikkat çekmektedir. Proje; Biyomimikri bağlamında yapılacak disiplinlerarası STEAM etkinlikleri ile öğrencilerin doğa ile anlamlı bir bağ kurmalarına ve doğadan ilham alarak problemlere çözüm üretecek tasarımlar yapmalarına katkı sağlamayı hedeflemektedir.
Doğanın kendi içerisindeki uyumuna bakıldığında; tüketmeye dayalı bir sistem olmadığı, uyumlu, sürdürülebilir, ihtiyacı kadar enerjiyi verimli kullanan, atık biriktirmeyen ve geri dönüşümcü olduğu görülmektedir (Avcı,2019). Biyomimikri, doğanın test edilmiş modellerini, metotlarını ve stratejilerini inceleyen; elde ettiği bilgileri taklit ederek veya onlardan esinlenerek tasarım yapmayı içeren problem çözmeye yönelik yeni bir bilimdir (Benyus, 2002). Biyomimikri; insan problemlerine ve ihtiyaçlarına sürdürülebilir çözümler üretme sürecinde doğadaki yapı, fonksiyon ve sistemlerden esinlenmeyi temel alır. Ayrıca Biyomimikri, birçok alanda kullanılan bir mühendislik tasarım süreci haline gelmiştir.
Projemizde farklı disiplinlerin Biyomimikriyle ilişkisi (Nanoteknoloji, Zooloji, Botanik, Matematik, Müzik Teknolojileri, Mühendislik, Mimari) ve ayrıca bu disiplinlerin birbirleriyle olan ilişkileri uzman eğitmen kadromuz tarafından atölye temelli etkinlikler ile ele alınmıştır. Etkinliklerin tasarımında STEAM yaklaşımından faydanılmış; matematiksel düşünme ve modelleme, bilimsel sorgulama becerileri, teknolojik okur yazarlık, mühendislik tasarımı biyomimikri bağlamı üzerinden yapılandırılmıştır.
Özel yetenekli öğrencilerin doğaya karşı olan duyarlıkları (Aydın vd., 2011); probleme dayalı öğretim stratejilerinin onların öğrenmeleri üzerindeki olumlu etkisi (Kanlı & Emir, 2009); İstanbul gibi bir metropolde, doğadan uzak öğrenim gören öğrencilerin doğa ile temas etmeye olan ihtiyacı; hedef kitlenin İstanbul’daki Bilim ve sanat merkezi öğrencileri olmasını sağlamıştır.
Türkiye İzcilik federasyonun desteği ile Türkiye İzcilik federasyonu Beykoz Eğitim ve Kamp Merkezinde doğanın sürdürülebilir çözümlerini kulağımıza fısıldadığı; doğa ile temasımızın artacağı; öğrencilerimizin mühendislik tasarım becerilerine katkı sağlayacağımız bir süreç hedefliyoruz.
Karşı karşıya olduğumuz problemlerin çözümünde doğanın stratejilerinden ilham alarak doğa ile tasarım arasında bir köprü kurmaya aday olan tüm çevre dostu öğrencilerimizin proje başvurularını bekliyoruz.
KAYNAKÇA
Avcı, F. (2019). Doğa ve İnovasyon: Okullarda Biyomimikri. Anadolu Öğretmen Dergisi, 3(2), 214-233.
Aydın, F., Coşkun, M., Kaya, H., & Erdönmez, İ. (2011). Gifted students’ attitudes towards environment: A case study from Turkey. African Journal of Agricultural Research, 6(7), 1876-1883.
Benyus, J. (2002). Biomimicry: invention inspired by nature. Nueva York: HarperCollins Publishers.
Kanlı, E., & Emir, S. (2009). Fen Ve Teknoloji Öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenmenin Üstün Zekalı Ve Normal Öğrencilerin Motivasyon Düzeylerine Etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 42-61.
